Tổ yến được hình thành như thế nào? Quy trình xây tổ của chim Yến

Để tạo nên những chiếc tổ yến đầy dinh dưỡng, chim yến đã phải vượt qua một hành trình kỳ công, tỉ mỉ và kéo dài hàng tuần liền. Bài viết dưới đây, cùng Yến Song Thy tìm hiểu sâu hơn về hành trình đặc biệt này, để thấy được sự tinh túy và tâm huyết mà loài chim này đã đặt vào từng sợi yến nhỏ.

1. Tổ yến được hình thành như thế nào?

Mỗi mùa sinh sản đến, từng cặp chim yến sẽ tìm một chỗ cố định, có thể là vách đá cheo leo, hang sâu yên tĩnh hay những ngôi nhà yến do con người mô phỏng và gắn bó với nơi ấy suốt nhiều năm liền. Ở đó, chúng bắt đầu hành trình xây tổ.

Đối với những chim yến mới trưởng thành, chim đực sẽ xây dựng những mảng tổ đầu tiên, rồi kêu gọi chim mái đến cùng hoàn thiện. Quá trình tìm bạn đời đôi khi diễn ra nhanh chóng, nhưng cũng có khi kéo dài hàng tuần, tùy vào nhiều yếu tố. Còn với những cặp chim đã từng trải qua việc sinh sản, chuyện làm tổ trở thành nhiệm vụ chung của cả hai.

Tổ yến được tạo nên từ chính nước bọt của loài chim này. Khi bước vào giai đoạn sinh sản, tuyến nước của yến bọt phát triển mạnh, tiết ra thứ chất nhầy dẻo, trong và dính. Từng lớp nước bọt sau khi tiết ra được chim quét lên vách đá hay thanh làm tổ, và khô lại sau 2 - 3 tiếng khi tiếp xúc với không khí, tạo thành từng lớp chắc chắn. Ngày qua ngày, từ những sợi mảnh ban đầu, tổ yến dần hình thành một chiếc tổ kiên cố, nơi chim mẹ đẻ trứng và đôi chim cùng chăm sóc thế hệ con non.

>>> Tìm hiểu thêm những điều có thể bạn chưa biết về tổ yến

2. Khám phá quy trình xây tổ của loài chim yến

Mỗi loài yến sẽ có điều kiện xây tổ khác nhau. Dưới đây là  quá trình xây tổ của yến đảo và yến nhà.

2.1. Quy trình xây tổ đối với chim yến đảo

Chim yến đảo thường làm tổ tại các vách đá, hang động ven biển, nơi có độ an toàn cao để tránh xa kẻ thù như rắn, dơi, cú mèo. Quá trình làm tổ của chim yến đảo trung bình, mất khoảng 30 – 45 ngày để tổ hoàn thiện gồm các bước chính sau:

• Tiết nước bọt: Ban ngày chim yến sẽđi kiếm ăn, ban đêm con đực chủ yếu đảm nhiệm việc xây tổ. Khi bước vào thời kỳ sinh sản, tuyến nước bọt của chim yến phát triển mạnh, mỗi cử động của cơ hàm sẽ ép chất nhầy tiết ra, rồi chim khéo léo dùng lưỡi đưa từng giọt lên mép tổ. Tuy nhiên, việc xây tổ không chỉ là trách nhiệm của chim trống. Chim yến sẽ thay phiên nhau khi một con nghỉ ngơi hoặc kiếm ăn, con còn lại tiếp tục quét những lớp nước bọt mới, khéo léo gắn kết với phần tổ đã khô. 
• Tạo hình tổ: Chim yến bám chắc trên mép tổ, cúi đầu xuống và tiếp tục tiết nước bọt để gia cố chiếc tổ. Yến dùng lưỡi quét nước bọt lên bề mặt vách đá. Ban đầu chỉ là những sợi mỏng như xơ mướp, sau vài đêm sẽ từ từ đan kết thành cấu trúc vững chắc khum tròn như chiếc chén.

2.2. Quy trình xây tổ đối với chim yến nhà

Nhờ có các nhà yến nhân tạo mô phỏng lại môi trường sinh sống của chim, chim yến được bảo vệ sống trong môi trường an toàn và ổn định hơn. Trung bình mất khoảng 50 ngày, một chiếc tổ bán nguyệt trắng tinh sẽ sẵn sàng cho mùa sinh sản. Và tổ thường có hình bán nguyệt và chân yến không chắc như yến đảo.

• Hoạt động thường nhật: Ban ngày, chim yến sẽ bay đi kiếm ăn như thường lệ. Khoảng 18 giờ, những chim yến nhà bắt đầu quay về, và nghỉ ngơi chừng 30 - 60 phút trước khi bắt tay vào công việc xây tổ. 
• Làm tổ đều đặn ban đêm: Thời gian cao điểm mà các cặp yến miệt mài làm tổ thường rơi vào khoảng 20 giờ tối đến 3 giờ sáng hôm sau. Tần suất và thời lượng làm tổ thay đổi theo từng giai đoạn. Giai đoạn đầu, chim quẹt nước bọt khoảng 12 lần/đêm và tăng dần lên 15 lần/ngày khi gần tới thời điểm sinh sản. Mỗi lần quẹt tổ có thể diễn ra rất nhanh, chỉ 25 giây, hoặc kéo dài đến 7 phút. Khi tổ đã đủ để đẻ trứng, chúng tạm ngừng xây dựng, nhưng đôi khi vẫn bổ sung thêm vài lớp mỏng ở chân tổ để gia cố chắc chắn hơn.

3. Các loại tổ yến

Trong tự nhiên, tổ yến được phân thành nhiều loại khác nhau, mỗi loại mang nét đặc trưng riêng về màu sắ, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho loại thực phẩm quý giá này.

3.1 Huyết yến

Huyết yến sở hữu sắc đỏ đặc trưng, dao động từ đỏ vừa đến đỏ sẫm. Thực tế, khi mới hình thành, tổ huyết yến cũng có màu trắng như bạch yến. Theo thời gian, dưới tác động của vi khuẩn, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và quá trình ủ tổ tự nhiên, màu sắc dần chuyển sang đỏ.

Đây là loại tổ yến hiếm, sản lượng rất thấp trong tự nhiên. Màu sắc bắt mắt và giá trị kinh tế cao khiến huyết yến được xem là báu vật trong các loại yến.

Huyết yến thường xuất hiện ở những hang động xa xôi, địa hình hiểm trở ngoài đảo. Do điều kiện khai thác khó khăn và nguy hiểm đã làm giá của huyết yến luôn ở mức cao trên thị trường.

3.2 Hồng Yến

Hồng yến mang gam màu từ cam nhạt đến cam sẫm, đôi khi ánh hồng hoặc vàng óng như lòng đỏ trứng. Đặc biệt, sắc màu thường nhạt dần về phía giữa tổ. Màu sắc này hình thành do tổ yến hấp thụ oxit sắt từ môi trường, làm thay đổi hàm lượng khoáng chất, kết hợp với quá trình lên men tự nhiên của nước bọt chim yến.

Đây là loại yến tương đối hiếm, có giá trị thương mại cao, thường được xếp ngay sau huyết yến và cao hơn bạch yến nhờ độ quý hiếm. 

Thông thường, hồng yến sẽ xuất hiện tự nhiên tại các hang động hoặc vách đá ven biển, nơi điều kiện môi trường đặc biệt tạo nên sắc màu độc đáo của tổ.

3.3 Bạch Yến

Bạch yến có màu trắng ngà hoặc trắng trong, đôi khi ánh nhẹ sắc kem tùy thuộc vào môi trường làm tổ. Đây là loại tổ yến nguyên thủy, chưa trải qua sự biến đổi màu sắc do tác động của khoáng chất hay quá trình lên men tự nhiên như ở hồng yến hoặc huyết yến.

Bạch yến được nhiều người biết đến, là loại tổ yến phổ biến nhất và có giá thành thấp hơn so với hai loại còn lại. Tuy nhiên, xét về giá trị dinh dưỡng, bạch yến không hề thua kém về hàm lượng dưỡng chất so với hồng yến và huyết yến.

Bạch yến có thể được tìm thấy ở nhiều môi trường khác nhau, từ các nhà yến do con người xây dựng đến vách đá hoặc hang động tự nhiên.

4. Các câu hỏi thường gặp về tổ yến

Để hiểu rõ hơn về tổ yến, hãy cùng giải đáp những thắc mắc thường gặp nhất từ người tiêu dùng và người quan tâm đến ngành yến.

Câu hỏi 1: Yến thường làm tổ ở đâu?

Chim yến thường chọn những nơi kín đáo, ít ánh sáng, độ ẩm cao và yên tĩnh để làm tổ như hang động, vách đá ven biển hoặc nhà mô phỏng môi trường tự nhiên phù hợp với điều kiện.

Câu hỏi 2: Các nước nào có chim yến?

Chim yến chủ yếu xuất hiện ở khu vực Đông Nam Á và một số nước châu Á, nơi có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới thích hợp. Những quốc gia nổi tiếng với nghề nuôi và khai thác yến sào gồm: Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam và Philippines.

Câu hỏi 3: Chim yến và chim én có giống nhau không?

Dù tên gọi có phần giống nhau, chim yến và chim én hoàn toàn khác loài:

• Chim yến thuộc họ Apodidae, có đôi cánh dài, hẹp, thích nghi với việc bay lượn liên tục.
• Chim én thuộc họ Hirundinidae, ngoại hình tương đồng nhưng tập tính và môi trường sống khác biệt.

Kết luận

Tổ yến là kết tinh từ quá trình lao động tỉ mỉ của loài chim yến. Mỗi mùa sinh sản, yến chọn những vị trí cao, khô ráo và an toàn để tiết nước bọt, từng bước đan kết thành tổ trong khoảng 30–45 ngày. Dù kích thước nhỏ bé, mỗi tổ yến là kết quả của sự kiên nhẫn, bản năng sinh tồn và môi trường tự nhiên, tạo nên một sản vật quý giá mà thiên nhiên ban tặng.

Nếu bạn quan tâm đến yến sào để chăm sóc sức khỏe, hãy tham khảo thử Yến Song Thy với quy trình sản xuất rõ ràng, và minh bạch. Hãy liên hệ đến SĐT: 0908 897 928 hoặc nhấp vào các thông tin liên lạc góc phải để được đội ngũ Song Thy chúng tôi tư vấn chi tiết nhé.